เมื่ออายุมากขึ้น ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายจะเสื่อมถอยลง ทำให้ผู้สูงอายุมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อและเกิดโรคต่าง ๆ ได้ง่ายขึ้น การได้รับ วัคซีน จึงเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันและป้องกันโรคที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต บทความนี้จะนำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับวัคซีนที่ผู้สูงอายุควรได้รับ เพื่อส่งเสริม การดูแลสุขภาพ และคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
ทำไมผู้สูงอายุต้องได้รับวัคซีน
ผู้สูงอายุ มีภูมิคุ้มกันที่ลดลงตามวัย ทำให้มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อและโรคต่างๆ มากขึ้น การได้รับ วัคซีน ช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกันและลดความรุนแรงของโรคที่อาจเกิดขึ้นถือเป็นการดูแลสุขภาพของผู้สูงอายุที่สำคัญวิธีหนึ่งเลยทีเดียว
วัคซีนสำคัญสำหรับผู้สูงอายุ
วัคซีนไข้หวัดใหญ่
ไข้หวัดใหญ่เป็นโรคที่สามารถทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงในผู้สูงอายุ เช่น ปอดอักเสบ หัวใจวาย หรือแม้แต่เสียชีวิต แนะนำให้ผู้สูงอายุรับ วัคซีน ไข้หวัดใหญ่เป็นประจำทุกปี โดยเฉพาะก่อนฤดูฝนหรือฤดูหนาว
คำแนะนำ: ผู้สูงอายุสามารถรับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ได้ปีละ 1 ครั้ง ก่อนฤดูฝนหรือสามารถฉีดได้ตลอดปี
ประโยชน์: ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากไข้หวัดใหญ่ เช่น ปอดอักเสบ
หมายเหตุ: กระทรวงสาธารณสุขให้บริการฉีดวัคซีนฟรีสำหรับผู้ที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป
วัคซีนป้องกันโรคปอดอักเสบ (นิวโมคอคคัส)
โรคปอดอักเสบจากเชื้อนิวโมคอคคัสสามารถทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงในผู้สูงอายุ แนะนำให้ฉีด วัคซีน ชนิดคอนจูเกต (PCV13) ตามด้วยวัคซีนชนิดโพลีแซคคาไรด์ (PPSV23) เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการป้องกัน
คำแนะนำ: ฉีดวัคซีนชนิด PCV13 1 เข็ม และตามด้วย PPSV23 ตามคำแนะนำของแพทย์
ประโยชน์: ช่วยป้องกันการติดเชื้อที่เยื่อหุ้มสมองและปอดอักเสบ
กลุ่มเสี่ยง: ผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน โรคหัวใจ
วัคซีนบาดทะยัก-คอตีบ-ไอกรน (Tdap)
ผู้สูงอายุควรได้รับ วัคซีน Tdap อย่างน้อย 1 เข็ม และฉีดกระตุ้นด้วยวัคซีน Td ทุก 10 ปี เพื่อป้องกันโรคบาดทะยัก คอตีบ และไอกรน ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้แม้ในวัยผู้ใหญ่
คำแนะนำ: ฉีดตามคำแนะนำของแพทย์
ประโยชน์: ลดการแพร่เชื้อไอกรนจากผู้ใหญ่ไปสู่เด็กเล็ก
วัคซีนโรคงูสวัด
โรคงูสวัดเกิดจากเชื้อไวรัสที่แฝงอยู่ในร่างกายและสามารถกลับมาแสดงอาการได้ใน ผู้สูงอายุ แนะนำให้ฉีด วัคซีน ป้องกันโรคงูสวัด 2 เข็ม เพื่อป้องกันการเกิดโรคและภาวะแทรกซ้อนที่อาจตามมา
คำแนะนำ: ฉีด 1 เข็ม สำหรับผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป
ประโยชน์: ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น ปวดเส้นประสาทเรื้อรัง
ข้อควรระวัง: ไม่แนะนำสำหรับผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่องรุนแรง
วัคซีนไวรัสตับอักเสบเอและบี
ผู้สูงอายุที่ไม่มีภูมิคุ้มกันต่อไวรัสตับอักเสบเอและบี ควรได้รับ วัคซีน เพื่อป้องกันการติดเชื้อที่อาจนำไปสู่โรคตับเรื้อรังหรือมะเร็งตับ แนะนำให้ตรวจเลือดหาภูมิคุ้มกันก่อนการฉีดวัคซีน
คำแนะนำ: วัคซีนไวรัสตับอักเสบเอ ฉีด 2 เข็ม ห่างกัน 6 เดือน วัคซีนไวรัสตับอักเสบบี ฉีด 3 เข็ม ในช่วงเดือนที่ 0, 1 และ 6
ประโยชน์: ช่วยป้องกันการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบเอและบี ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของโรคตับอักเสบเรื้อรัง ตับแข็ง และมะเร็งตับ
ข้อควรระวัง: ในกรณีที่ผู้ป่วยเป็นโรคตับอยู่แล้ว ควรปรึกษาแพทย์อย่างละเอียดก่อนฉีดวัคซีน
วัคซีนโควิด-19
ผู้สูงอายุเป็นกลุ่มเสี่ยงที่จะเกิดอาการรุนแรงหากเกิดการติดเชื้อโควิด-19 แนะนำให้รับ วัคซีน โควิด-19 ปีละ 1 เข็ม และควรฉีดช่วงที่มีการระบาดสูง
คำแนะนำ: วัคซีนเป็นชนิด mRNA หรือโปรตีนซับยูนิต ขึ้นอยู่กับแนะนำของกระทรวงสาธารณสุขในแต่ละปี
ประโยชน์: ช่วยลดความรุนแรงของโรคและลดอัตราการเสียชีวิตในผู้สูงอายุ
ข้อควรระวัง: ควรระวังเป็นพิเศษในผู้ที่มีประวัติแพ้วัคซีนอย่างรุนแรง หรือมีอาการทางหัวใจหลังฉีดวัคซีนก่อนหน้า
การเตรียมตัวก่อนฉีดวัคซีน
-ปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับประวัติสุขภาพและโรคประจำตัวเพื่อให้แพทย์วินิจฉัยและประเมินก่อนได้รับวัคซีนใดๆ
-ตรวจสอบประวัติการแพ้ วัคซีน หรือส่วนประกอบของวัคซีน
-หลีกเลี่ยงการฉีดวัคซีนในช่วงที่มีไข้หรือเจ็บป่วยเฉียบพลัน
การดูแลสุขภาพผู้สูงอายุด้วยวัคซีน
การดูแลสุขภาพ ผู้สูงอายุควรรวมถึงการได้รับวัคซีนที่เหมาะสมเพื่อป้องกันโรคต่าง ๆ การปรึกษาแพทย์เพื่อวางแผนการฉีดวัคซีนที่เหมาะสมกับสุขภาพและประวัติการฉีดวัคซีนที่ผ่านมาเป็นสิ่งสำคัญ นอกจากนี้ การรักษาสุขอนามัย รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอก็เป็นส่วนหนึ่งของการดูแลสุขภาพที่ดี
สรุป
วัคซีน เป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคและส่งเสริมสุขภาพใน ผู้สูงอายุ การได้รับวัคซีนที่เหมาะสมสามารถลดความเสี่ยงในการเกิดโรคที่รุนแรงและภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น อย่างไรก็ตามต้องปรึกษาแพทย์เพื่อวางแผนการฉีดวัคซีนที่เหมาะสมกับสุขภาพและประวัติการฉีดวัคซีนของผู้สูงอายุ ด้วยการดูแลสุขภาพอย่างรอบด้าน ผู้สูงอายุก็จะสามารถมีชีวิตที่มีคุณภาพและมีสุขภาพที่ดีใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุขกับครอบครัว