การ ตรวจสุขภาพประจำปี คือการประเมินสภาพร่างกายและสุขภาพโดยรวม เพื่อค้นหาความผิดปกติหรือความเสี่ยงของโรคตั้งแต่ระยะเริ่มต้น ให้คุณสามารถดูแลสุขภาพได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น วันนี้เราจะพาคุณไปเข้าใจทุกขั้นตอนของการตรวจสุขภาพประจำปี ไปจนถึงการ ตรวจคัดกรอง โรคร้ายแรง และประโยชน์ของการตรวจสุขภาพประจำปี
ตรวจสุขภาพประจำปี: ความสำคัญและประโยชน์
ตรวจสุขภาพประจำปี คือการตรวจร่างกายโดยไม่จำเป็นต้องมีอาการผิดปกติใด ๆเกิดขึ้นมาก่อน เพื่อคัดกรองหาความเสี่ยงหรือโรคที่อาจยังไม่แสดงอาการ เช่น เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง หรือมะเร็งบางชนิด ซึ่งการตรวจพบตั้งแต่เนิ่น ๆ จะเพิ่มโอกาสในการรักษาและลดความรุนแรงของโรคได้
ประโยชน์ของการตรวจสุขภาพประจำปี
พบโรคตั้งแต่ระยะเริ่มต้น เช่น มะเร็งระยะเริ่มต้นที่ยังไม่แพร่กระจาย, เบาหวานระยะเริ่มต้น
การประเมินความเสี่ยงโรคเรื้อรัง เช่น โรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดผิดปกติ
การส่งเสริมสุขภาพเชิงป้องกัน ให้คำแนะนำเรื่องการควบคุมอาหาร การออกกำลังกาย และการเลิกพฤติกรรมเสี่ยง
ลดค่าใช้จ่ายระยะยาว การ ตรวจสุขภาพประจำปี ทำให้พบโรคเร็ว การรักษาโรคตั้งแต่เนิ่น ๆ มีค่าใช้จ่ายน้อยกว่าการรักษาโรคระยะท้ายอย่างมาก
ตรวจสุขภาพประจำปี ควรตรวจอะไรบ้าง
การตรวจสุขภาพประจำปี จะขึ้นอยู่กับอายุ เพศ และปัจจัยเสี่ยงเฉพาะบุคคล โดยรายการตรวจที่แนะนำโดยทั่วไปได้แก่
ตรวจร่างกายทั่วไป (Physical Examination)
-ชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง วัดความดันโลหิต ชีพจร
-ตรวจการทำงานของหัวใจ ปอด ช่องท้อง และระบบประสาทเบื้องต้น
ตรวจเลือด (Blood Test)
-CBC (Complete Blood Count): ตรวจนับเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว เกล็ดเลือด
-FBS (Fasting Blood Sugar): ตรวจระดับน้ำตาลในเลือด
-Lipid Profile: ตรวจไขมันในเลือด เช่น คอเลสเตอรอล ไตรกลีเซอไรด์
-Liver Function Test (LFTs): ตรวจการทำงานของตับ
-Kidney Function Test: ตรวจการทำงานของไต
-Uric Acid: คัดกรองโรคเกาต์
ตรวจปัสสาวะ (Urinalysis)
ค้นหาความผิดปกติ เช่น ภาวะติดเชื้อ กระเพาะปัสสาวะอักเสบ ไตผิดปกติ
เอกซเรย์ปอด (Chest X-ray)
เป็นการตรวจคัดกรองวัณโรค มะเร็งปอด และโรคเกี่ยวกับระบบหายใจ
ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (Electrocardiogram – EKG)
คัดกรองภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ หรือโรคหัวใจ รวมถึงโรคอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับหัวใจ
การตรวจเพิ่มเติมตามเพศและวัย
สตรี: ตรวจมะเร็งปากมดลูก (Pap smear), มะเร็งเต้านม (Mammogram)
บุรุษ: ตรวจต่อมลูกหมาก (PSA test) ในผู้ชายอายุ 50 ปีขึ้นไป
ผู้สูงอายุ: ตรวจความหนาแน่นของกระดูก, ตรวจกระบวนการทำงานของสมอง (เช่น อัลไซเมอร์)
การตรวจพิเศษตามความเสี่ยง
-ตรวจตา ตรวจฟัน ตรวจไวรัสตับอักเสบ ตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่ (Colonoscopy)
-การเลือกชุดตรวจที่เหมาะสมควรปรึกษาแพทย์หรือบุคลากรทางการแพทย์ เพื่อวิเคราะห์ตามความเสี่ยงส่วนบุคคล
การเตรียมตัวก่อนตรวจสุขภาพประจำปี
เพื่อให้ผลการตรวจมีความถูกต้อง ควรเตรียมตัวล่วงหน้า ก่อนเข้า ตรวจสุขภาพประจำปี ดังนี้
พักผ่อนให้เพียงพอ การนอนหลังพักผ่อนให้เพียงพอก่อนคืนเข้ารับ การตรวจสุขภาพประจำปี จะทำให้ผลที่ออกมาไม่มีความคลาดเคลื่อน เช่น ผลของความดันโลหิต หรือน้ำตาลในเลือด
งดอาหารและเครื่องดื่มก่อนการตรวจ โดยเฉพาะการตรวจน้ำตาล ไขมันในเลือด ควรงดอาหารอย่างน้อย 8-10 ชั่วโมง อนุญาตให้ดื่มน้ำเปล่าได้เล็กน้อย
หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และแอลกอฮอล์ การสูบบุหรี่และการดื่มแอลกอฮอล์อาจส่งผลให้ผลตรวจคลาดเคลื่อนได้ เช่น การทำงานของตับผิดปกติ
แจ้งข้อมูลการใช้ยาและโรคประจำตัว นำยาที่ใช้ประจำมาด้วย และแจ้งแพทย์ทุกครั้ง เพื่อพิจารณาความจำเป็นในการงดยาหรือปรับการตรวจ
แต่งกายให้เหมาะสม ใส่เสื้อผ้าที่สะดวกต่อการเปลี่ยนหรือถอดออก เพื่อความสะดวกในการเอกซเรย์และตรวจร่างกาย
การตรวจคัดกรองโรคร้ายแรง: การป้องกันที่มีประสิทธิภาพ
การ ตรวจคัดกรอง สามารถช่วยให้พบโรคตั้งแต่ระยะเริ่มต้น ก่อนที่อาการจะรุนแรง
ตัวอย่างการตรวจคัดกรองสำคัญ
มะเร็งปากมดลูก: ที่รู้จักกันดีคือการตรวจ Pap Smear
มะเร็งเต้านม: การตรวจ Mammogram และอัลตราซาวด์เต้านม
มะเร็งลำไส้ใหญ่: การส่องกล้องลำไส้หรือการตรวจหาเลือดในอุจจาระ
มะเร็งตับ: ตรวจสาร AFP ร่วมกับอัลตราซาวด์ช่องท้อง
โรคหัวใจและหลอดเลือด: ตรวจไขมันในเลือด คลื่นไฟฟ้าหัวใจ และการตรวจความแข็งตัวของหลอดเลือด
การตรวจคัดกรอง โรคร้ายแรง ที่เหมาะสมควรทำตามคำแนะนำของแพทย์ ซึ่งจะพิจารณาจากปัจจัยเสี่ยง อายุ และสุขภาพโดยรวม
สิทธิของประชาชนไทยในการตรวจสุขภาพประจำปี
สิทธิประกันสังคม มาตรา 33 และ 39
ผู้ประกันตนสิทธิได้รับการ ตรวจสุขภาพประจำปี ฟรี 1 ครั้งต่อปี โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย ณ โรงพยาบาลที่เข้าร่วมโครงการทั่วประเทศ โดยรายการตรวจสุขภาพที่ครอบคลุม ได้แก่
-การตรวจร่างกายทั่วไป
-การตรวจเลือด (CBC, น้ำตาลในเลือด, ไขมันในเลือด)
-การตรวจปัสสาวะ
-การตรวจการได้ยิน
-การตรวจสายตา
-การตรวจเอกซเรย์ทรวงอก
-การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกและมะเร็งเต้านม (ตามช่วงอายุ)
สิทธิหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า (บัตรทอง)
ผู้ที่มีสิทธิบัตรทองสามารถเข้ารับการ ตรวจสุขภาพประจำปี ได้ฟรี ณ หน่วยบริการที่ลงทะเบียนไว้ โดยรายการตรวจสุขภาพจะพิจารณาตามช่วงอายุและความเสี่ยงของแต่ละบุคคล เช่น
-การตรวจร่างกายทั่วไป
-การตรวจเลือดและปัสสาวะ
-การตรวจคัดกรองโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง
-การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกและมะเร็งเต้านม (ตามช่วงอายุ)
-การตรวจสายตาและการได้ยิน
สรุป
การตรวจสุขภาพประจำปี ไม่ควรละเลย เพราะเป็นสิ่งที่ช่วยในการป้องกันโรคร้ายแรง ทำให้รู้เท่าทันสุขภาพของตัวเอง การเตรียมตัวให้พร้อม และการเข้ารับการตรวจคัดกรองอย่างเหมาะสม จะทำให้ดูแลสุขภาพได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ สุขภาพดีเริ่มที่การ ตรวจสุขภาพประจำปี อย่างสม่ำเสมอ