ในสังคมปัจจุบันการ คุมกำเนิด ไม่ใช่แค่เรื่องของครอบครัวหรือเพศหญิงเพียงฝ่ายเดียว แต่เป็นประเด็นสำคัญระดับชาติที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ การศึกษา เศรษฐกิจ และคุณภาพชีวิตของประชาชนโดยรวม โดยเฉพาะกลุ่มเยาวชนและวัยเจริญพันธุ์ ให้สามารถเข้าถึงบริการ ยาเม็ดคุมกำเนิด อย่างสะดวกและฟรี จึงเป็นนโยบายที่มีบทบาทสำคัญในการลดอัตราการตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์ และยกระดับสุขภาวะของประชากรไทย
ดังนั้นแล้วสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) จึงได้จัดให้มีบริการแจกยาเม็ด คุมกำเนิด ฟรีแก่ประชาชนไทย โดยเน้นกลุ่มเป้าหมาย คือ ผู้หญิงอายุ 15-59 ปี ซึ่งบทความนี้จะพาไปรู้จักทุกแง่มุมของบริการนี้ ตั้งแต่เหตุผล ความสำคัญ ไปจนถึงขั้นตอนการรับยาอย่างละเอียด
การคุมกำเนิดคืออะไร และทำไมถึงสำคัญ?
คำว่า คุมกำเนิด หมายถึงวิธีการหรือกระบวนการที่ใช้เพื่อป้องกัน การตั้งครรภ์ โดยสามารถแบ่งได้เป็นหลายวิธี เช่น ยาเม็ดคุมกำเนิด ยาฉีดคุมกำเนิด ห่วงอนามัย การฝังยาคุม ถุงยางอนามัย หรือแม้แต่การคุมกำเนิดแบบถาวร เช่น การทำหมัน
เหตุผลที่การคุมกำเนิดสำคัญ
-ช่วยลดการตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์ ซึ่งส่งผลทั้งต่อสภาพจิตใจและเศรษฐกิจของผู้หญิงและครอบครัว
-ลดอัตราการทำแท้งผิดกฎหมาย ที่มักเกิดจากการตั้งครรภ์โดยไม่พร้อม
-ช่วยในการวางแผนครอบครัว โดยเฉพาะในกลุ่มแม่วัยรุ่น หรือครอบครัวที่ไม่พร้อมมีบุตร
-ลดภาระระบบสาธารณสุขของรัฐ จากการดูแลแม่และเด็กที่อาจมีภาวะแทรกซ้อน
บริการจาก สปสช.: สิทธิในการรับยาเม็ดคุมกำเนิดฟรีสำหรับหญิงไทย
สปสช. ได้จัดให้บริการ ยาเม็ดคุมกำเนิด ฟรีสำหรับหญิงไทยผู้ที่มีอายุระหว่าง 15-59 ปี โดยสามารถรับยาได้ครั้งลไม่เกิน 3 แผง และไม่เกิน 13 แผงต่อปีต่อคน
ทำความรู้จักกับยาเม็ดคุมกำเนิด
ยาเม็ด คุมกำเนิด เป็นวิธีการคุมกำเนิดที่ได้รับความนิยม เนื่องจากมีประสิทธิภาพสูงและใช้งานง่าย ยาเม็ดคุมกำเนิดเป็น ยาใช้ภายใน ที่ประกอบด้วยฮอร์โมนโปรเจสติน หรือผสมฮอร์โมนเอสโตรเจน มีหน้าที่ ยับยั้งการตกไข่ ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกบางลง และทำให้เมือกบริเวณปากมดลูกหนาขึ้น ป้องกันอสุจิเข้าไปปฏิสนธิกับไข่ โดยแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก
ชนิดฮอร์โมนรวม (Combined Oral Contraceptive – COC)
ประกอบด้วยฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสติน ใช้ได้ในผู้หญิงทั่วไปที่ไม่มีข้อห้ามในการใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจน
ชนิดฮอร์โมนเดี่ยว (Progestogen-only pill – POP)
ประกอบด้วยฮอร์โมนโปรเจสตินเพียงอย่างเดียว เหมาะสำหรับหญิงที่ให้นมบุตรหรือมีข้อห้ามในการใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจน
ขั้นตอนการรับยาเม็ดคุมกำเนิดฟรีจาก สปสช.
ผ่านแอปพลิเคชัน “เป๋าตัง”
การรับยาเม็ด คุมกำเนิด ผ่านแอป “เป๋าตัง” มีขั้นตอนดังนี้
-เปิดแอป “เป๋าตัง” และเข้าสู่ระบบ
-เลือกเมนู “กระเป๋าสุขภาพ”
-เลือก “บริการสร้างเสริมสุขภาพ”
-เลือก “ยาเม็ดคุมกำเนิด”
-ระบบจะแสดงข้อมูลเงื่อนไขการรับบริการ
-เดินทางไปรับยาเม็ด คุมกำเนิด ภายในวันที่จองสิทธิ์ พร้อมแสดง QR Code ที่ได้รับ
หมายเหตุ: ผู้ใช้สิทธิ์ต้องแสดงบัตรประชาชนเพื่อยืนยันตัวตนในการรับบริการ
สำหรับผู้ที่ไม่มีสมาร์ทโฟน สามารถรับยาเม็ดคุมกำเนิดได้โดย
ไปยังหน่วยบริการที่เข้าร่วมโครงการ เช่น ร้านขายยา คลินิกเวชกรรม หรือโรงพยาบาลที่เข้าร่วม
-แสดงบัตรประชาชนเพื่อยืนยันตัวตน
-หน่วยบริการจะตรวจสอบสิทธิ์และบันทึกการรับบริการ
-จ่ายยาเม็ด คุมกำเนิด ให้ทันที ไม่มีค่าใช้จ่าย
หน่วยบริการที่เข้าร่วมโครงการ
ปัจจุบันมีหน่วยบริการที่เข้าร่วมโครงการมากกว่า 2,500 แห่งทั่วประเทศ รวมถึง คลินิกการพยาบาลและการผดุงครรภ์ โรงพยาบาลเอกชน คลินิกเวชกรรม หน่วยบริการปฐมภูมิในเขตกรุงเทพมหานคร สามารถค้นหารายชื่อหน่วยบริการที่ร่วมโครงการได้ที่เว็บไซต์ www.nhso.go.th
บริการ คุมกำเนิด อื่น ๆ ที่สปสช.ให้บริการ นอกจากยาเม็ดคุมกำเนิดแล้ว สปสช.ยังมีบริการ คุมกำเนิด อื่น ๆ ที่ให้บริการฟรี ได้แก่ การใส่ห่วงอนามัย (1 ครั้ง/คน/ปี) การฝังยาคุมกำเนิด (1 ครั้ง/คน/ครอบคลุม 3 ปี) ยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉิน (2 แผง/คน/ปี) ถุงยางอนามัย (10 ชิ้น/คน/สัปดาห์)
ข้อควรทราบเกี่ยวกับการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิด
การเริ่มต้นใช้ยา: ควรเริ่มทานยาเม็ดคุมกำเนิดในวันแรกของรอบเดือน เพื่อให้ประสิทธิภาพสูงสุดในการป้องกันการตั้งครรภ์
การทานยาอย่างต่อเนื่อง: ควรทานยาเม็ดคุมกำเนิดในเวลาเดียวกันทุกวัน เพื่อรักษาระดับฮอร์โมนในร่างกายให้คงที่
การลืมทานยา: หากลืมทานยาเม็ด คุมกำเนิด ควรทานทันทีที่นึกได้ และทานเม็ดถัดไปตามเวลาปกติ หากลืมทานมากกว่า 2 เม็ด ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร
ผลข้างเคียง: บางรายอาจมีอาการคลื่นไส้ ปวดศีรษะ หรือมีเลือดออกกระปริบกระปรอย หากอาการรุนแรงหรือไม่หายไป ควรปรึกษาแพทย์
ประโยชน์ของการคุมกำเนิด
ป้องกันการตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์: ช่วยลดปัญหาทางสังคมและเศรษฐกิจที่เกิดจากการตั้งครรภ์โดยไม่ตั้งใจ
ควบคุมระยะห่างของการมีบุตร: ช่วยให้ครอบครัวสามารถวางแผนการมีบุตรได้อย่างเหมาะสม
ลดความเสี่ยงของโรคบางชนิด: การใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดสามารถลดความเสี่ยงของโรคบางชนิด เช่น มะเร็งรังไข่ และมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก
สะดวกและง่ายต่อการใช้งาน: เพียงรับประทานวันละ 1 เม็ดเท่านั้น
บริการ ยาเม็ดคุมกำเนิดฟรีจาก สปสช. เป็นมาตรการเชิงรุกที่ช่วยส่งเสริมสุขภาพประชาชนไทย โดยเฉพาะกลุ่มหญิงวัยเจริญพันธุ์ นอกจากลด การตั้งครรภ์ ไม่พึงประสงค์ ยังส่งเสริมการวางแผนครอบครัวอย่างมีคุณภาพ ซึ่งเป็นก้าวสำคัญของสังคมไทยที่ควรได้รับการสนับสนุนและสื่อสารอย่างต่อเนื่อง
สรุป
การรับ ยาเม็ดคุมกำเนิด ฟรีจากสปสช.เป็นสิทธิ์ที่หญิงไทยควรใช้ โดยสามารถรับบริการได้ทั้งผ่านแอปพลิเคชัน “เป๋าตัง” และการแสดงบัตรประชาชนที่หน่วยบริการที่เข้าร่วมโครงการ ซึ่งขั้นตอนต่าง ๆ นั้นไม่ยุ่งยากซับซ้อน ง่ายต่อการเข้าถึง และยังช่วยในการคุมกำเนิดได้อย่างดีอีกด้วย